Altı Şapkalı Düşünme Yöntemi: Farklı Düşünme Tarzları

Düşünmenin temel zorluğu karmaşıklıktır. Birçok şeyi aynı anda yapmak isteriz. Normalde düşünme tarzında bilgi, yaratıcılık, mantık, duygular hepsi iç içe geçmiştir. Aynı anda birçok şey yapmak gibidir. Hiç birine tam anlamıyla odaklanamayız.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Maltalı bilim insanı Edward De Bono'nun 1985'te yayınlanan kitabıdır. De Bono, insanların birkaç farklı şekil ve yaklaşımla kavrama ve düşünme eylemini gerçekleştirebildiğini incelemiştir. Bu yaklaşımlar hakkında teori geliştiren yazar, insanların düşünme alışkanlıkları ile kendilerini kısıtlayarak, sadece bir veya iki yaklaşımla düşünme eylemini gerçekleştirdiğini gözlemlemiştir. De Bono, farklı yaklaşımların tanımlanması ve bu yaklaşımların nasıl kullanılabileceğinin öğretilmesi durumunda, insanların bu yaklaşımları kullanarak, toplantılarda ve takım çalışmalarında çok daha üretken olabileceğini öne sürmüştür.

Bu yöntem düşünen kişinin her seferinde bir tek şeyi yapmasını sağlar. Herkes herhangi bir anda belli bir yaklaşıma odaklandığı tartışmaya göre çok daha işbirlikçidir. Aynı anda hem bilgileri inceleyebilir, hem fikirler oluşturabilir, hem de başka birinin fikirleri hakkında hüküm belirleyebiliriz. 

Düşünme yönlerini ayrıştırıyoruz ve sonra aynı konuya her bir yönü ayrı ayrı uygulayarak sonuçta konuyla ilgili olarak tüm renkleri içeren bir düşünme tarzına ulaşıyoruz. Amaç her bir düşünme yönüne sırayla tüm dikkatimizi verebilmektir. 

• Beyaz şapka: Tarafsız şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili net bilgi ve raporlar ortaya konur.(objektif)

• Kırmızı şapka: Duygusal şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan, sezgi, fikir ve duygularını söyleme fırsatı verir.

• Sarı şapka: İyimser şapkadır. O işin avantajları ortaya konulur. Övgü, olumlu görüşler söylenir.

• Siyah şapka: Kötümser şapkadır. Eleştiri, olumsuz görüşler ile görüşülen konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler ortaya çıkar.

• Yeşil şapka: Yenilikçi şapkadır. Konuyla ilgili alternatifler ve yeni yaklaşımlar araştırılır.

• Mavi şapka: Serinkanlı şapkadır. Düşünce sistematize edilir. "Büyük Resim," "İdareci şapka," "Meta şapka," "düşünmenin düşünülmesi"

Bu yöntem bireysel düşünme kapasitemizi geliştirip daha yaratıcı bakış açılarına olmamızı sağlarken ekiplerin daha yaratıcı ve iş birlikçi bir şekilde problemleri çözmesini ve karar vermesini sağlar.